Поэзии чарующие строки: встреча с Ниной Ленхобоевой - Артугаевой.

   Поэзии чарующие строки: встреча с Ниной Ленхобоевой - Артугаевой.

Поэзии чарующие строки: встреча с Ниной Ленхобоевой - Артугаевой.

По приглашению Межпоселенческой центральной библиотеки Селенгинского района прошла творческая встреча любителей поэзии, учащихся школ района с поэтессой – песенником, нашей землячкой Ниной Ленхобоевой - Артугаевой.  Когда – то французский писатель Антуан де Сент - Экзюпери мудро заметил: «Самая большая роскошь – это роскошь человеческого общения». И вправду, мудрые слова! Общение с человеком талантливым – двойная роскошь, потому настоящей хозяйкой нашей встречи была поэзия, а долгожданными гостями – стихи в исполнении самого автора. 

Нина Ленхобоева – Артугаева родилась в с. Харгана 1 января холодного 1953 года, но детство её было беззаботным, затем последовали счастливые школьные годы в родной Харганатской школе, дальше Бурятский государственный педагогический институт им. Д. Банзарова. После его окончания,  она, молодой  педагог – литератор, снова идет в школу – уже сеять разумное, доброе, вечное. Сегодня  Нина  Тогтохоевна Ленхобоева – Артугаева – заслуженный учитель Республики Бурятия, член Союза писателей Республики Бурятия, автор 7  поэтических сборников.

В 2001 году увидел  свет её первое издание « Эжымни абдар» - « Благословение матери». И вот уже 20 лет звенит над землей голос замечательного поэта, воспевающего милый сердцу отчий край, утверждающего непреложные человеческие ценности - любовь, доброту, красоту, верность. Народная мудрость в сочетании с восточной философией, с философией буддизма обретают в её стихах особые черты:

Стихи мои, вы трепетно рождались, 
Музыкой дождя в окно ко мне стучались, 
Радугою с неба весело спускались, 
  Стихи мои…и не было печали.

Приглашая, на сцену Нину Тогтохоевну, от имени всех присутствующих вручили  хадак  цвета  Вечного синего неба в знак почтения, дружбы и благопожелания. Со словами признания, переполненных  чувством гордости за свою землячку и пожеланий дальнейших творческих успехов   выступил глава МО « Селенгинский район» С.Д.Гармаев.   Горячий привет от имени  всех земляков – харганатцев передала Е.Б.Бальжиева, заведующая Харганатским СДК, сопровождая его исполнением  стихотворения  автора « Амар сайн, Пушкин! ». 

3ULRLqwh7DQ.jpg

Наступает  время дать слово самой  Нине  Тогтохоевне Ленхобоевой–Артугаевой,  которую  назвал  « селенгинским океаном, в душе которого жизнь бурлит всеми яркими цветами радуги» -  председатель Союза писателей  Бурятии Матвей  Рабданович Чойбонов.  Нина Тогтохоевна поделилась своими творческими планами на будущее, рассказала о работе над циклом афганской темы.  Зал с удовольствием  слушал  прекрасное исполнение  автором своих стихов. Благодарная публика чутко внимала каждому слову поэта: ведь поэзия есть мера всех вещей и всегда обращена к человеческой душе. 

Стихи  поэта чудесным образом ложатся на музыку. Лучше не скажешь о сути песенного творчества Нины Тогтоховны, чем её же стихами: 

Мелодией волосяного хура,
Манящий напев своей песни улучшаю.
            На языке моих предков – бурятском,
            Родные просторы восхваляю…

Если хочешь понять душу бурята, ты должен не только принять, но и пережить душой красоту мелодии хура. Слова её песен звучат в унисон с национальными инструментами, ибо она пишет их, чувствуя в себе их звуки. 

На её стихи пишут песни известные бурятские композиторы Пурбо Дамиранов,  Лариса Санжиева, Лудуп Очиров, Цырен Чойжинимаев, Вера Шобосоева, Наранбаатарай Нар Оюу,  Дылгыр Дымбрылов   и  другие. Ёе песни поют звезды бурятской эстрады Нонна и Зоригто Тогочиевы, Бадма -Ханда Аюшеева, Чингис Раднаев, Эрдэни Батсух, Галсаннимын Гандиг, Валико Гаспарян и этот список можно продолжать и продолжать…           

Прекрасным  началом  музыкальной части программы стала завораживающая игра на хуре Эдуарда Сампилова – специалиста РДК « Шахтёр». Инструмент в руках талантливого мастера, то ласкал мягкими лирическими аккордами, то гремел настоящими роковыми интонациями, задевая самые сокровенные струны души каждого сидящего в зале.

В сборнике « Далита хулэг» собраны её 108 песен, они как крылатые кони,  стремятся на простор родной земли. Две из них  « Харганаа, минии Харганаа»,  « Загастайн дасан» прозвучали в исполнении Д.Дымбрылова – педагога Гусиноозёрской ДШИ, Б.Дабаева - специалиста РДК « Шахтёр» под  громкие аплодисменты.

Также, важно для подрастающего поколения то, что Нина Тогтохоевна пишет песни на бурятском языке и для детей. Сборник « Согтойхон мушэдэй ялалзаан» содержит более 30 песен.  Она много лет работала с детьми, великолепно знает их психологию и интересы, а песни для них,  как известно, большая редкость для нашей республики. Отличаются они детской логикой мышления, особой лексикой, лаконичностью, теплым юмором и игровыми моментами. У поэтессы, учителя по профессии и по призванию, имеется редкий дар воспитывать весело, без назойливой назидательности. И в этом    убедил всех  великолепное выступление Павла Бутина – учащегося  Гусиноозёрской ДШИ с песней « Телефон».  В завершение А.К. Цыренова – директор Селенгинской ЦБС, вручая подарок,  поблагодарила Нину Тогтохоевну  за её невероятный поэтический талант, которым она искренне делится со всеми, кто  его окружает,  и пожелала неиссякаемого вдохновения. 

Вот так  и прошла наша встреча,  вместе радуясь и печалясь, теряя и вдруг обретая надежду, вместе с удивительной, настоящей поэзией Нины Ленхобоевой – Артугаевой. А всё настоящее – оно, несомненно, даруется свыше и служит нам откровением в нашей жизни. И поэтому, можно сказать, что эта встреча была подарком для всех присутствующих,  ведь  Нина Ленхобоева - Артугаева действительно «поэт Божьей милостью».

Такое живое общение ценно и незаменимо, оно может вдохновить человека на хороший поступок или даже заставить задуматься над своей жизнью и ее смыслом. Подтверждение тому - полные светлой восторженной радости лица слушателей, каждый из которых уносил с собой частичку сердца поэта.

IMG_20191018_104359.jpg

Сэлэнгэ hайхан нютагайнгаа  хохиртой зоолэхэн газар дээрэ хулоо дуроодэжэ  хун  болоhон,   уран шулэгшэ хубууд Дамба Дашинимаев,  Даши Дамбаев, Барас  Халзанов гэгшэд Буряад ороноо хаа хаанагуй мунхэрэн суурхуулна.

Тэдэнэй дунда хэдэн жэлнуудэй унгэрhэн хойно шэнэ шулэгшэн мундэбэ. Энэмнай хадаа – мэдээжэ ирагуу найрагша , Буряад уласай  габьяата багша, Буряадай уран зохёолшодой холбооной гэшуун, « Шэнэ Россиин – туруу эхэнэрнууд » гэhэн  4 – дэхи Ассамблейиин делегат, « Буряадай туруу  хунууд» гэhэн хэдэн конкурсануудай Лауреат - автор  Нина Ленхобоева – Артугаева.

 Нина  Ленхобоева – Артугаева Сэлэнгын аймагай Харганаа нютагта турэhэн юм.  Дунда hургуулияа дуургээд, Доржи Банзаровай нэрэмжэтэ Буряадай гурэнэй багшанарай институудай туухэ ба хэлэ бэшэгэй факультедэй  ород, буряад таhагай оюутанай тоодо оролсоо. Тэрэнээ 1976 ондо амжалтатай дуургэжэ,  аяар 35 жэлэй хуга соо багшаараа худэлоо.   Багшын уялгада унэн сэхэ, буряад , ород хэлэ ба литератураяа жэншэдгуй мэдэхэ, hанаhанаа бэелуулдэг, усэд нэтэруу зантай , баян сэдьхэлтэй байhыень шабинарань, хамта ажаллаhан нухэдэнь ундэроор сэгнэдэг.

Нина Тогтохоевна эдир залууhаа оортоо гэжэ шулэг бэшээд,  дараад ябаhан аад, 2001 ондо ном болгохо гэжэ шиидэбэ. Тэрээнhээ хойшо аяар  7 номууд хэблэгдээ. Энэ номууд соонь ажабайдалай олон узэгдэлнууд, байгаали, инаг дуран ба хани нухэсэл, ухибуудтэ зорюулга -  мурнууд, дуунууд, таабаринуудай баглаа оруулагданхай. 

 Буряад орон соогоо Нина Ленхобоева –Артугаева  ирагуу шулэгуудээрээ, уянгата дуунуудаараа мэдээжэ болонхой,  тиигээд лэ  Сэлэнгэ аймагайнгаа  сэнтэйхэн  нэрые  зэдэлуулжэл  ябана  даа!!!

Октябрь hарада  манай аймагай  hургуулиин шабинар, буряад хэлэнэй багшанар, шулэглэhэн  зохёолнуудта дуратайшуул   « Шахтер» соёлой байшанда сугларжа,  Нина Тогтохоевнаагаа  хундэлэлэй тэмдэг болгон хэтэ мунхэ  огторгой шэнги сэнхир унгэтэй хадагаа барин угтаба. Ушоо тиихэдэ 

« Сэлэнгын аймаг » гэhэн нютаг засагай байгууламжиин  гулваа – Станислав Дашиевич Гармаев ерэжэ зохёохы замдань амжалта хусоод, шэнэ номуудаа хэблуулжэ,  шэнэ дуунуудаа зэдэлуулжэ, арад зондоо туhатай, буянтай, хэшэгтэй ябахыень уреэлбэ. 

Харганаа – Бухэнэй, хан hуудалтай Алтан уулын, харуулша гурбан нарhатай уянгата аялгые урихан сэдьхэлдээ тогтоон абажа , дуунай далинуудта  улгыдуулэн, дулаахан тоонтоео баhал магтан дуулан ябана! Нютагайнгаа мэдээжэ басагые « Дунда – Бухэн» гэhэн hомоной  нютаг засагай байгууламжиин,  бухы зоной  зугhоо Елена Бимбаевна Бальжиева  амаршалаад,  « Амар сайн, Пушкин!» гэжэ шулэгыень  аянгатуулан уншаба.  

Тиигээд Нина Тогтохоевна тайзан дээрэ уригдажа муноо дээрээ ямар ажал ябуулнаб, ямар тусэб урдаа табяад байнаб гэжэ  дэлгырэнгеэр хоорэжэ угоод,   шулэгуудээ уншажа халуун альга ташалгада хуртоо.   

Уран зохёолшын уянгата шулэгуудтэ  Буряад ороноймнай композиторнууд, илангаяа Пурбо Дамиранов, Цырен Чойжининимаев,  Алагуй Егоров, Вера Шобосоева, Баир Батодоржиев , Дылгыр Дымбрылов ,   Наранбаатарай Нар Оюу гэгшэд хугжэм найруулдаг, тиигэжэ  эдэнь дуун боложо зэдэлнэ. Тэдэнииень мэдээшэ дуушад  Нонна ба Зоригто Тогочиевтэн, Бадма -Ханда Аюшеева, Чингис Раднаев, Эрдэни Батсух, Галсаннимын Гандиг, Валико Гаспарян  болон гуйсэдхэжэ арад зондоо дамжуулна.  Энэшье удэр  Эдуард Сампилов - « Шахтер» соёлой байшанай мэргэлжэтэн, уран хуураа татажа;  Дымбрыл  Дымбрылов  -  Хуугэдэй хугжэмэй  hургуулиин багша ба Бимба  Дабаев - « Шахтер» соёлой байшанай мэргэлжэтэн  « Харганаа, минии Харганаа!»,  « Загастайн дасан»  гэhэн  дуунуудыень   хонгео  гоёор  гуйсэдхэжэ,  эндэ сугларhан зоной сэдьхэлэй хубшэргэй нариинаар дайража шадаал  даа!.

Илангаяа багашуулда зорюулагдаhан  буряад дуунуудай хомор дээрэhээ Нина Тогтохоевнагай ажал тон хэрэгтэй, туhатай болоно.

 « Согтойхон мушэдэй ялалзаан » гэhэн дуу - хугжэмтэ ном соо гуша гаран дуунууд оронхой. Тэрэнэй нэгэн болохо « Телефон»  гэжэ дууень  Хуугэдэй хугжэмэй  hургуулиин шаби  Павел Бутин - шадамар бэрхээр  дуулажа  олоной hайхашаалда  хуртоо.  Ерээдуйн ехэ замда гарахаяа байhан эдиршуул эдэ шулэгуудэй автор мэтэ эжынгээ абдарhаа энжэтэй, абынгаа абдарhаа алтан хэшэгтэй ябаhай гэжэ ургажа ябаhан « улаан бургааhадтаа»  хусэебди!.

Ушоо тиихэдэ, энэ сагта буряад хэлэ бэшэгээ hэргээжэ, зарим олон залуушуулай турэл хэлэеэ мэдэхэеэ болеод байхада,  жэнхэни буряад дуунуудаа муноо уеын маяг тухэлоор гуйсэдхэжэ, найруулан бэшэжэ , олоной дунда тарааха хэрэгтэ оорынгоо хубитые  одоол ехээр Нина Тогтохоевна оруулжа ябана.   Муноо дээрээ олон тоото  ДVД дискэнууд  ба видеоклипууд  гаража шэхэнэй шэмэг, нюдэнэй хужар болонол гээшэ  даа…

Эдэнтэйнь баhал  хужарлан  хараха, танилсаха арга шадалтай байгаабди. 

Уулзалганайнгаа тугэсэхэ тээшэ Сэлэнгын аймагай номой санай Тубэй захирал Алиса Константиновна Цыренова угэ абажа,  Нина Тогтохоевнадаа сулоо сагаа оложо ерэhэндэнь бултанайнгаа  зугhоо  баяр хургоод , саашадаа  хун зоной дура буляама  шэнэ шулэгуудые, ирагуу дуунуудые олоор зохеожо уншагшадаа баярлуулжа , амгалан мэндэ, аза талаантай , ута наhа наhалжа ,  дуун шэнги зэдэлжэ, дуран шэнги дуурэн ябахыень юроогоод  гарай бэлэг  бариба.  Энэ уулзалгамнай  номой санай  Тубэй  мэргэлжэтэнэй  уудхэлээр унгэроо гэжэ hануулая. 

Энэл удэртоо  Буряад хэлэнэй габшагай hарада зорюулжа  Сэлэнгын аймагай  эрдэм болбосоролой  Управлени  шулэг уранаар уншалгын конкурс унгэргоо.  Муноо жэлэйнгээ хэмжээ ябуулга алдарта  Гунга Чимитовай  95 жэлэй ойн баярта зорюулhан байна. Энэ конкурсын ашаар хабаадагшадые турэл хэлэдээ, поэзидэ дурлал туруулхэ, зохёохы талан бэлигыень хугжоохэ гэхэ мэтэ зорилгонууд бэелуулэгдэнэ. 

Конкурсада Сэлэнгын  аймагай  hургуулинуудай дун хамта 28 hурагшад хабаадажа абаа.  Ами аминдаа 1-4 дэхи, 5- 8 –дахи ангинуудай  hурагшад мурысоо юм. 

Энэ мурысооной  жюриин гэшууд  байhан:

  • Нина Ленхобоева – Артугаева, ирагуу найрагша , Буряад уласай габьяата багша, Буряадай уран зохёолшодой холбооной гэшуун;
  • Цыбжитма Базаржапова, Тубэй номой санай мэргэжэлтэн, Буряад уласай  соёлой габьяата худэлмэрилэгшэ;
  • Бадмасу Дармаева,  Сэлэнгын аймагай Тубэй номой санай мэргэжэлтэн.

Нюур шарайдаа элдэб мэдэрэлэй  тэмдэг узулэлгэ, бэеын худэлсэ, хоолойгоо шэшэргэнуулхэ, нарин будуун болгохо гэхэ мэтээр хэниинь шулэгэйнгоо удха тон  hайнаар харуулааб гэжэ жюри сэгнээ. Хабаадагшад бултал  уянгата шулэгоо  хунэй сэдьхэл худэлгэмоор  удхыень  гаргаха гэжэ оролдоол даа. Жэшээнь, 7- 8 – дахи ангинуудай хубууд басагад  дикци, интонаци  гэхэ мэтэ дээрэ яhала худэлоо. Тал – мул хоорэхэ, бага сага мартахашье ушарнууд дайралдаал  ааб  даа. Энэ мурысоондо хабаадахадаа гансал сээжэлдэхэ шулэгтоо анхаралаа хандуулаагуй , зугоор еhо заншалайнгаа эрилтээр булта буряад дэгэлтэй гу, али буряад хубсаhа  hажаалгажа оёhон платитай  ябаа.Тэдэниие бэлдуулhэн багшын,  гэртэхинэй оролдолго харагдана. Иигэжэ  буряад хубсаhаяа багаhаа умдэжэ, буряад хэлэтэ шулэгуудээ сээжэ мэдэжэ ябаа hаа, эрхим лэ гээшэ. Наhатайшуулай  « багадаа hураhан юумэеэ хуугэд гээшэ томо болоодшье алдадаггуй, мартадаггуй» гэдэгынь зуйтэй юм. Тиимэhээл гу, жюриин гэшууд сээжэлдэhэн шулэгуудээ мартангуй, ушоо ондоо шулэгуудые уншажа, хадуужа ябагты гэжэ хуугэдтэ захина hэн.

wrEcLI_Rxh0.jpg

 Саг сонь сээжэлдэхэ шулэгоо шэлэжэ, зубоор узэгуудые угуулхэ гэhэн асуудалнууд  дээрэ ушоошье худэлхоор байна  гэжэ жюриин гэшууд тэмдэглэнэ.  Эндэ хуугэдые гуу, али багшанарыень зэмэлхэ гэhэн hэдэлгэ хэгдэнэ бэшэ, хэн хэнииньшье энээндэ анхаралаа хандуулжа, хэлэеэ уян нугархай , ульгам болгохо гэhэн hаналhаа юм. 

Наhаараа  аха, ангяараа дээшээ болохо буринь жюриин гэшуудтэ тэдэниие сэгнэхэнь хушэр байба. Шулэг уншагшадта табиhан баалнуудые харахада, холо ондоо бэшэ, булта дутэрхы, дээгуур сэгнэлтэнуудтэй. Тиибэшье, хабаадагшадай дундаhаа эрхимууд элирээ. Хэд бэ гэбэл:

           Эхин   ангиин шабинарай дундаhаа:

1 – дэхи   hуури - Аюшеева  Дашима,  Жаргалантын юрэнхы болбосоролой  ундэhэн  hургуулиин  2 – дохи ангиин шаби, багша Очирова Л.Ц.;

2 – дохи hуури - Дамбиева Ирина, Загастайн юрэнхы болбосоролой  дунда hургуулиин 1 – дэхи ангиин шаби, багша Дамбиева З.Ч.;

3 – дахи hуури - Нетесова Марина,  Новоселенгинскын юрэнхы болбосоролой  дунда hургуулиин  4 - дэхи ангиин шаби, багша Цыренова С.В.                                                                                                                                                                               

 5- 8 – дахи ангиин шабинарай дундаhаа:

 1 – дэхи   hуури  - ДабаевТамир, Юроогэй юрэнхы болбосоролой  дунда hургуулиин   5 - дахи ангиин шаби, багша Раднаева  С.Ц;

 2 – дохи hуури  - Санжиев Жамсо, Загастайн юрэнхы болбосоролой  дунда hургуулиин 7 – дохи ангиин шаби, багша Доржиева А.Ж.; 

 3 – дахи hуури - Дрыганова Ирина, Харганагай юрэнхы болбосоролой  дунда hургуулиин   5 - дахи ангиин шаби, багша Раднаева Т.Н.

 Эгээл эдир уншагша  ДымбрыловаАяна, Селен-Енхорой юрэнхы болбосоролой эхин hургуулиин шаби Тубэй номой санай шанда хуртоо , харин тиихэдэ «Эгээ улуу композици » - гэhэн  номинацида  илгарhан Гусиноозёрско хотын 1 – дэхи  юрэнхы болбосоролой  дунда hургуулиин 2 ангиин hурагшадта  Нина Ленхобоева – Артугаева оорынгоо номуудые бэлэглээ.



Базаржапова Ц.Г., сотрудник МЦБ.





05.11.2019
Решаем вместе
Сложности с получением «Пушкинской карты» или приобретением билетов? Знаете, как улучшить работу учреждений культуры?